سەرەتا   |    دەربارە   |    پەیوەندی   |    دەستەی نوسەران   |    من نحن   |    اتصل بنا
       
  (٤٠) فه‌رمووده‌ له‌ فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم)
گۆڕینی فۆنت

٤٠ فه‌رمووده‌ له‌ فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم)

به‌رزنجی

فه‌رمووده‌ی ١
خَيركُم مَن تَعَلَّمَ القُرآنَ وَعَلَّمهُ. 
باشترینتان ئه‌و که‌سه‌یه‌ که‌ قورئان فێر ده‌بێ و که‌سانی تریش فێر ده‌کات. 
(رواه البخاري و الترمذي و أبو داود). 

فه‌رمووده‌ی ٢
إِتَّقِ الله حَيثُما كُنتَ وَأَتبِعِ السَّيئَةَ الحَسَنَةَ تَمحُها وَخَالِقِ النْاسَ بِخُلُقٍ حَسَن. 
له‌ هه‌ر کات و حاڵه‌تدا بووی، له‌ خوا بترسه‌ و پارێزگار به‌، به‌شوێن هه‌ڵه‌ و تاواندا چاکه‌ بکه‌ تا بیسڕێته‌وه و له‌گه‌ڵ خه‌ڵکیدا به‌ ڕه‌وشتی جوان هه‌ڵسوکه‌وت بکه‌. 
(رواه أحمد والنسائي والحاكم والبيهقي). 

فه‌رمووده‌ی ٣
وَالَّذي نَفْسي بِيَدهِ لاَ يُؤمِنُ أحَدُكُمْ حَتَّى أكُونَ أحَبَّ إلَيْهِ مِنْ نَفْسِهِ وَاهْلِهِ وَمَالِهِ والنَّاسِ أَجْمَعِينْ 
سوێند به‌و که‌سه‌ی که‌ گیانی منی به‌ ده‌سته‌، هیچ که‌س له‌ ئێوه‌ ئیمانی نییه‌ تاکوو من له‌ خۆی و که‌سوکاری و هه‌موو خه‌ڵکی خۆشه‌ویستتر نه‌بم له‌ لای. 
(رواه البخاري) .

فه‌رمووده‌ی ٤
المُسْلِمُ مَنْ سَلِمَ المُسْلِمونَ مِنْ لِسانِهِ وَيَدِهِ 
موسڵمان ئه‌و که‌سه‌یه‌ که‌ موسڵمانان له‌ زمانی و ده‌ستی بێوه‌ی بن. 
(رواه مسلم و أبو داود) .

فه‌رمووده‌ی ٥
(دَعْوَةُ المرِء المُسْلِمِ لأِخِيهِ بِظَهْرِ الغَيْبِ مُسْتِجابَةٌ) دوعای مرۆڤی موسڵمان بۆ برای موسڵمان له‌پاشمله، لای خوا قبووڵه‌. 
(رواه مسلم و أبو داود) .

فه‌رمووده‌ی ٦
لَيسَ المُؤمِنُ بالطَّعّاَنِ ولاَ الّلعانِ وَلاَ الفاحِشِ وَلا البَذيء 
بڕوادار تانه‌ و ته‌شه‌ر لێده‌ر و له‌عنه‌ت و نه‌فرینکه‌ر و جوێنده‌ر و ده‌مپیس نییه. 
(رواه البخاري و الترمذي) .

فه‌رمووده‌ی ٧
 مَنْ كَانَ يُؤمِنُ بِاللهِ واليَوْمِ الآخِرِ فَلْيُكْرِمْ ضَيْفَهُ، وَ مَن كانَ يُؤمِنُ بِاللهِ واليَوْمِ الآخِرِ فَلْيَصِلْ رِحِمَه... وَمَنْ كَانَ يُؤمِنُ بِاللهِ واليَوْمِ الآخِرِ فَلْيَقُلْ خَيْراً أَو لِيَصْمُتَ 
هه‌رکه‌س بڕوای به‌ خوا و پاشه‌ڕۆژ هه‌یه‌ با ڕێزی میوانی بگرێت وه‌ هه‌رکه‌س بڕوای به‌ خوا و پاشه‌ڕۆژ هه‌یه‌ با سیله‌ی ڕه‌حم به‌جێ بێنێت و ئاموشۆی خزم و نزیکانی بکات. وه‌ هه‌رکه‌س بڕوای به‌ خوا و پاشه‌ڕۆژ هه‌یه‌ با قسه‌ی چاک بکات یا بێده‌نگ بێت.
(متفق عليه)
 
فه‌رمووده‌ی ٨
لا يَدْخُلُ الجَنَّةَ قَتّاتٌ 
ئه‌و که‌سه‌ی که‌ گوێ بۆ قسه‌ی خه‌ڵکی هه‌ڵده‌خا و قسه‌چنی ده‌کات ناچێته‌ به‌هه‌شته‌وه. 
(متفق عليه) 

فه‌رمووده‌ی ٩
لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يَرحَم صَغيرَنَا وَيُوَقِّرَ كَبيرَنَا 
له‌ ئێمه‌ نییه‌ که‌سێک بۆ بچووکمان سۆز نه‌نوێنێ و ڕێزی گه‌وره‌مان نه‌گرێ. 
(رواه أبو داود بسند صحيح) 

فه‌رمووده‌ی ١٠
لا تَباغَضُوا ، وَلا تَقَاطَعُوا ، وَلا تَحاسَدُوا ، وَلا تَدَابَرُوا ، وَكُونُوا عِبادَ اللهِ إخوَانَا 
یه‌کتری مه‌بوغزێنن و (ڕقتان له‌ یه‌کتری نه‌بێت) په‌یوه‌ندیتان پێکه‌وه‌ مه‌بچڕێنن. به‌ یه‌کتری حه‌سوودی مه‌به‌ن. پشت له‌ یه‌کتری هه‌ڵمه‌که‌ن و (ئاگاتان له‌ یه‌کتری بێت) ، هه‌مووتان به‌نده‌ی خوا و برای یه‌کتری بن. 
(متفق عليه) 

فه‌رمووده‌ی ١١
آيةُ المُنافِقِ ثَلاثٌ ، إِذا حَدَّثَ كَذَبَ ، وَإِذا وَعَدَ أخلَفَ ، وَإِذا اؤْتُمِنَ خَانَ 
نیشانه‌ی ( دووڕوو ) سێ شته: کاتێ قسه‌ی کرد درۆ بکات، کاتێ به‌ڵێنی دا نه‌یباته‌ سه‌ر و کاتێ سپارده‌ی لا دانرا خیانه‌تی تیا بکات. 
(متفق عليه) 

فه‌رمووده‌ی ١٢
لا يَستُرُ عَبدٌ عَبْداً في الدُّنيا إلاّ سَتَرَهُ الله يَوْمَ القِيَامَة 
هه‌رکه‌سێک عه‌یب و ناته‌واوی که‌سێک له‌ دنیادا دابپۆشێت، خوا له‌ پاشه‌ڕۆژدا عه‌یب و ناته‌واوی ئه‌و که‌سه‌ داده‌پۆشێت. 
(رواه مسلم) 

فه‌رمووده‌ی ١٣
سأَلَ رَجُلٌ رَسُولَ الله (صلى الله علية وسلم): أيُّ الإسلام خَيرٌ؟ قَالَ: تُطْعِمُ الطّعامَ وتَقَرَأُ السَّلام عَلى مَن عَرَفتَ وَمَن لَم تَعرِف 
پیاوێک له‌ پێغه‌مبه‌ری خوای (صلی الله علیه‌ وسلم) پرسی: چ جۆره‌ کرده‌وه‌یه‌کی موسڵمانانه‌ چاکتره‌؟ فه‌رمووی: خۆراک ببه‌خشیت و سڵاو بکه‌یت له‌وه‌ی ده‌یناسیت و له‌وه‌ش که‌ نایناسیت. 
(متفق علیه) 

فه‌رمووده‌ی ١٤
مَن كَانَ في حَاجَةِ أَخيهِ كَانَ اللهُ في حَاجَتِهِ، وَمَن فَرَّجَ عَن مُسِلمِ كُربَةً فَرَّجَ اللهُ عنه بها كُربَةَّ مِن كُرَبِ يَومِ القِيامَة 
هه‌رکه‌س خه‌ریکی کاروباری برایه‌کی بێت، خوا کاروباری بۆ جێبه‌جێ ده‌کات، هه‌رکه‌س ناڕه‌حه‌تییه‌ک له‌سه‌ر موسڵمانێک لابه‌رێت ، خوا به‌و هۆیه‌وه‌ ناڕه‌حه‌تییه‌کی ڕۆژی دوایی بۆ لا ده‌بات. 
(رواه أبوداود) 

فه‌رمووده‌ی ١٥
أَلا أَنَبَّئُكُم بأكبَرَ الكَبائِر؟ قُلنا بَلى يا رسُولَ الله، قالَ: الإشراكُ بِاللهِ وَعُقُوقُ الوَالدَينِ. وَكانَ مُتّكِئاً فَجَلَسَ فَقالَ: أَلا وَقَولُ شَهادةِ الزّور .... 
ئایا له‌گه‌وره‌ترینی گوناهه‌ گه‌وره‌کان ئاگادارتان بکه‌مه‌وه‌ ؟ وتمان به‌ڵێ ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا. فه‌رمووی: هاوه‌ڵ بڕیاردان بۆ خوا و سه‌رپێچیکردنی دایک و باوک. له‌و کاته‌دا شانی دادابوو پاشان دانیشت و فه‌رمووی: ئاگاداربن گه‌واهیدان و شایه‌تیی درۆش. 
(متفق علیه) 

فه‌رمووده‌ی ١٦عَن اِبنِ عُمَرَ قَال: أخَذَ رَسُولُ اللهِ بِمَنكِبي فَقالَ: كُن في الدُّنيا كأنَّكَ غريبٌ أَو عابِرُ سَبيلٍ 
له‌ دنیادا وه‌کوو غه‌ریبێک یا ڕێبوارێک بژی. 
(رواه البخاری) 

فه‌رمووده‌ی ١٧
عَجَبا لأمرِ المُؤمِنِ لا يَقضِي الله لَهُ قَضاءً إلا كانَ خَيراً لَهُ، إنَّ أَصابَتهُ ضَرَّاءَ صَبَرَ فَكانَ خَيراً لَهُ وَإِن أَصابَتهُ سَرَّاءَ شَكرَ فَكانَ خيراً لَهُ 
حاڵی بڕوادار زۆر جێی سه‌رسوڕمانه، خوا هه‌رچی بۆ بڕیار ده‌دا به‌ خێری ته‌واو ده‌بێت. ئه‌گه‌ر ئازار و ناڕه‌حه‌تی پێ گه‌ییشت خۆی ڕاده‌گرێ و سه‌بر ده‌کا و سه‌ره‌نجام ده‌بێ به‌ خێر بۆی و ئه‌گه‌ر خۆشی و شادییه‌کیشی پێ گه‌ییشت سوپاسی خوا ده‌کا و سه‌رئه‌نجام ئه‌وه‌ش ده‌بێ به‌خێر بۆی. 
(متفق علیه) 

فه‌رمووده‌ی ١٨
لا تَحقِرَنَّ مِنَ المَعروفِ شَيئاً وَلَو أن تَلقى أَخاكَ بِوجَهٍ طَليق 
له‌ کاری چاک و په‌سه‌ند هیچ شتێک بێنرخ سه‌یر مه‌که، ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ش بێت که‌ به‌ ڕوویه‌کی خۆش و کراوه‌وه‌ ڕووبه‌ڕووی براکه‌ت ببی. 
(رواه مسلم) 

فه‌رمووده‌ی ١٩
أُنظُروا إلى مَن هُوَ أسفَلَ مِنكُم، وَلا تنظُروا إلى مَن هُوَ فَوقَكُم فَهُوَ أَجدرُ أَن لا تَزدَروا نِعمَة للهِ عَلَيْكُم 
سه‌یری له‌خۆتان به‌ره‌و خوارتر بکه‌ن و مه‌ڕوانن بۆ به‌ره‌و ژوورتر له‌ خۆتان، ئه‌مه‌ شیاوتره‌ بۆ ئه‌وه‌ی که‌ به‌ بێڕێزی سه‌یری ئه‌و نیعمه‌تانه‌ نه‌که‌ن که‌ خودا پێی به‌خشیون. 
(رواه مسلم) 

فه‌رمووده‌ی ٢٠
مَن رَدَّ عَن عِرضِ أَخيه رَدّ الله عَن وَجْهِهِ النارَ يَومَ القِيامةِ 
هه‌رکه‌س له‌ نامووسی برایه‌کی پشتگیری بکات، خوا له‌ پاشه‌ڕۆژدا ئاگر له‌ ڕووی دوور ده‌خاته‌وه‌. 
(رواه الترمذي و قال حديث حسن) 

فه‌رمووده‌ی ٢١
البِرُّ حُسنُ الخُلُقِ، وَلإثمُ ما حاكَ في صَدرِكَ وَكَرِهتَ أنْ يطَّلِعَ عَلَيهِ النَّاس 
چاکه‌ی زۆر ڕه‌وشت جوانییه، گوناهیش ئه‌وه‌یه‌ که‌ له‌ دڵتا خورته‌خورت بکا و پێت ناخۆش بێت خه‌ڵکی پێی بزانێت. 
(رواه مسلم) 

فه‌رمووده‌ی ٢٢
ما أَذِنَ اللهُ لِشَيءٍ ما أَذِنَ لِنَبِيَّ حَسَنِ الصَّوتِ يَتَغَنَّي بِالقرآنِ يَجهَرُ بِهِ 
خوا مۆڵه‌تی نه‌داوه‌ بۆ هیچ شتێک هه‌روه‌کوو مۆڵه‌تی داوه‌ به‌ پێغه‌مبه‌رێکی ده‌نگخۆش که‌ به‌ ئاوازه‌وه‌ به‌ ده‌نگی ئاشکرا قورئان بخوێنێته‌وه‌. 
(متفق علیه) 

فه‌رمووده‌ی ٢٣
لا يَخلُوَنَّ أَحَدَكُم بإمرَأَةٍ إِلا مَعَ ذي رَحِمٍ مَحرَم 
هیچکه‌س له‌ ئێوه‌ له‌گه‌ڵ ئافره‌تێکدا گۆشه‌گیر نه‌بێ و له‌ شوێنی چۆڵدا له‌گه‌ڵی کۆ نه‌بێته‌وه‌ مه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ که‌سێکی مه‌حره‌مدا. 
(متفق علیه)
 
فه‌رمووده‌ی ٢٤
نِعمَتانِ مَغبونٌ فيهِما كَثيرٌ مِنَ النَّاس: الصَّحَةُ والفَرَاغُ 
دوو نیعمه‌ت زۆر که‌س تیایدا خه‌ساره‌تمه‌ند و دۆڕاون: ته‌ندروستی و بێکاری و فه‌راغه‌ت (واته‌ ناتوانن به‌ شێوه‌ی شیاو و ته‌واو سوود له‌و دوو نیعمه‌ته‌ وه‌ربگرن). 
(رواه البخاری) 

فه‌رمووده‌ی ٢٥
أَلمؤمِنُ القَويُّ خَيرٌ وَأَحبُ إلى الله مِنَ المُؤمِنِ الضَّعيفِ، وَفي كُلٍ خَيرٌ، أَحرِص عَلى مايَنفَعُكَ، وأستَعِن بِالله، وَلاَ تَعجَز، وَإن أَصابَكَ شَيءٌ فَلا تَقُل: لَو أنَّي فَعَلْتُ كانَ كذا وَكذا، وَلكِن قُل: قَدَّرَ الله وَمَا شآءَ فَعَل، فإنَّ (لَو) تَفتَحُ عَمَلَ الشَّيطانِ ... 
بڕواداری به‌هێز و بازوو باشتر و خۆشه‌ویستتره‌ لای خوا له‌ بڕواداری لاواز، به‌ڵام له‌ هه‌ردوو لایاندا خێر و چاکه‌ هه‌یه‌. سوور به‌ له‌سه‌ر ئه‌و شته‌ی که‌ سوودت پێ ئه‌گه‌یه‌نێ و به‌ خوا پشت ببه‌سته‌ و لاوازی مه‌نوێنه‌ ئه‌گه‌ر شتێکت تووش هات مه‌ڵێ: ئه‌گه‌ر وا و وام بکردایه‌ وا و وا ده‌بوو، به‌ڵکوو بڵێ: خوا وای بڕیارداوه ‌و هه‌رچیش خۆی مه‌یلی بێ ده‌یکا، چونکه‌ وشه‌ی (ئه‌گه‌ر) (ده‌رگای) کاری شه‌یتان ده‌کاته‌وه. 
(رواه مسلم) 

فه‌رمووده‌ی ٢٦
مَا يُصيبُ المُسِلمَ مِنَ نَصَبِ وَلا وَصَبٍ وَلا هَمٍ وَلا حَزَنٍ وَلا أَذى وَلا غَم حتى الشَّوكَةَ يُشاكُّها، إِلا كَفَّرَ اللهُ بِها مِن خَطاياهُ 
هه‌رچییه‌ک که‌ تووشی موسڵمان دێت له ماندوویی و ناڕه‌حه‌تی و مه‌راق و خه‌فه‌ت و ئازار و خه‌م، ته‌نانه‌ت دڕکیش که‌ به‌ پێیدا ده‌چێت خوا به‌و شتانه‌ له‌ گوناهی هه‌ڵده‌وه‌رێنێت. 
(رواه مسلم) 

فه‌رمووده‌ی ٢٧
لا تَزولُ قدَما عَبدٍ حتى يُسأَلَ عَن عُمُرهِ فيمَ أفناهُ، وَعَن عِلمِهِ فِيمَ فَعَلَ فيهِ، وَ عَن مالِهِ مِن أينَ اكتَسَبهُ وَفيمَ أنفَقَهُ، وَعَن جِسمِهِ فيمَ أَبلاهُ 
دوو پێ ی هیچ به‌نده‌یه‌ک ناترازێت تا (له‌ چوارشت) پرسیاری لێ نه‌کرێت: له‌ ته‌مه‌نی که‌ له‌ چیدا به‌سه‌ری بردووه‌، له‌ عیلم و زانستی که‌ له‌ چیدا به‌کاری هێناوه‌، له‌ سامانی که‌ له‌ کوێوه‌ په‌یدای کردووه‌ و له‌ چیدا به‌خشیویه‌تی وه‌ ‌له‌ لاشه‌ی که‌ له‌ چیدا تاقی کردووه‌ته‌وه؟ 
(رواه الترمذي و قال حديث حسن صحيح) 

فه‌رمووده‌ی ٢٨
عَلى كلُّ مُسلِمٍ صَدَقَةٌ، قَالَ: أَرَأيتَ إِن لَم يَجِد؟ قَالَ: يَعمَلُ بِيَدَيهِ فَيَنفَعُ نَفسَهُ وَيَتَصَدَّق، قَالَ: اَرَأيتَ إِن لَم يَستَطِع؟ قَالَ: يُعِينُ ذا الحاجةِ المَلهُوف. قالَ: أَرأَيتَ إِن لَم يَستَطِع؟ قَالَ : يأمُرُ بِالمعروفِ أوِالخَيرِ. قَالَ: أرَأيتَ إن لَم يَفعَل؟ قَال: يُمسِكُ عَنِ الشَرَّ فَإنَّها صَدَقَةٌ 
هه‌موو موسڵمانێک خێرکردنی له‌سه‌ره، یه‌کێ پرسی: ئه‌ی ئه‌گه‌ر نه‌یبوو ؟ فه‌رمووی: به‌ ده‌ستی خۆی ئیش بکات و سوود به‌ خۆی و غه‌یری خۆی بگه‌یه‌نێ، وتی: ئه‌ی ئه‌گه‌ر نه‌یتوانی؟ فه‌رمووی: یارمه‌تی خه‌ڵکی لێقه‌وماوی موحتاج بدات، وتی: ئه‌ی ئه‌گه‌ر نه‌یکرد؟ فه‌رمووی: خۆی بگرێ له‌ خراپه‌کردن، ئه‌وه‌ خۆی چاکه‌کردن و (صدقه)یه. 
(متفق علیه) 

فه‌رمووده‌ی ٢٩
يَا أَيُّها النَّاسُ! مَن عَلِمَ شَيئاً فَليَقُم بِهِ، وَمَن لَم يَعلَم فَليَقُل اللهُ أَعلَم، فإنَ مِنَ العِلمِ أَن يَقُولَ الرَّجُلُ لِما لا يَعلَمُ: الله أعلمُ قالَ الله تَعالى لِنَبِيهِ: قُل ما أسأَلُكُم عَلَيهِ مَن أجرٍ وَما أَنَا مِنَ المُتَكَلَّفينَ 
ئه‌ی خه‌ڵکینه‌! هه‌رکه‌س شتێکی زانی با به‌ گوێره‌ی زانینه‌که‌ی جێبه‌جێی بکات و هه‌رکه‌س نه‌یزانی با بڵێت: خوا باشتر ده‌زانێت، چونکه‌ ئه‌مه‌ عیلمه‌ که‌ یه‌کێک سه‌باره‌ت به ‌شتێک که‌ نایزانێت بڵێت: خوا باشتر ده‌زانێت. خوا به‌ پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی فه‌رمووه: تۆ بڵێ له‌سه‌ر گه‌یاندنی (ئه‌م په‌یامه‌) داوای هیچ پاداشتێکتان لێ ناکه‌م و من له‌و که‌سانه‌ نیم که‌ زۆر له‌ خۆیان ده‌که‌ن. 
(رواه البخاري) 

فه‌رمووده‌ی ٣٠
إِنَّ المؤمِنَ لَيُدرِكُ بِحُسنِ الخُلُقِ دَرَجَةِ الصَّائِم القائِم 
بڕوادار به‌ ڕه‌وشتجوانی ده‌گاته‌ پله‌ی ڕۆژووگری شه‌وبێدار. 
(رواه ابو داود) 

فه‌رمووده‌ی ٣١
جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ الله فَقالَ: أَوصِنِيِ فَقالَ: لا تغضَب 
پیاوێک هاته‌ خزمه‌ت پێغه‌مبه‌ری خوا و عه‌رزی کرد: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا ئامۆژگاریم بکه‌، فه‌رمووی: تووڕه‌ مه‌به‌ (له‌ ریوایه‌تێکدا سێ جار فه‌رمووی: تووڕه‌ مه‌به). 
(رواه البخاري) 

فه‌رمووده‌ی ٣٢
أَيُّهَا النَّاس! إِنَّ الله طَيّبٌ لا يَقبَلُ إِلاّ طَيبا – وَإِنَّ الله أّمَرَ المؤمِنينَ بِما أَمَرَ بهِ المرسَلينَ، فَقالَ (يا أَيُّها الرُّسُلُ كُلوا مِنَ الطَيّباتِ وَاعمَلوا صالِحا) وَقالَ تَعالى: (ياأيها الذينَ آمنوا كُلُوا مِن طَيباتِ ما رَزَقناكُم) ثُمَّ ذَكرَ الرَّجُلَ يُطيلُ السَّفَرَ، أَشعَثَ أغبَرَ، يَمُدُّ يَدَيهِ إلى السَّمآء: يا ربُّ يا ربُّ! وَمَطعَمُهُ حَرامٌ وَمَشرَبُهُ حَرامٌ، وَغُذِيَ بِاالحرامِ فأنَّى يُستَجابُ لَه؟!.. 
ئه‌ی خه‌ڵکینه! به‌ڕاستی خوا خاوێنه‌ و هه‌رچی خاوێن نه‌بێت وه‌ری ناگرێت. به‌ڕاستی خوا ئه‌و فه‌رمانه‌ی که‌ به‌سه‌ر پێغه‌مبه‌رانیدا داوه‌ به‌سه‌ر موسڵمانانیشیدا داوه. فه‌رموویه‌تی: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ران، له‌و شته‌ پاکوخاوێنه‌کان بخۆن و کاری چاکه‌ بکه‌ن، هه‌روه‌ها فه‌رموویه‌تی: ئه‌ی بڕواداران، له‌و شته‌ پاکوخاوێنانه‌ی که‌ پێمان داون بخۆن. پاشان پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله علیه‌ وسلم) باسی که‌سێکی کرد که‌ له‌ سه‌فه‌ردا زۆری پێ ده‌چێ و سه‌روپرچی هاتووه‌ و ته‌پوتۆزاوییه ‌و دوو ده‌ستی به‌ره‌و ئاسمان به‌رز ده‌کاته‌وه‌ و (ده‌ڵێ): ئه‌ی په‌روه‌ردگارم، ئه‌ی په‌روه‌ردگارم! له‌ کاتێکدا که‌ خواردن و خواردنه‌وه‌ی حه‌رامه‌ و به‌ حه‌رام تێر کراوه، ئیتر چۆن پاڕانه‌وه‌ی گیرا ده‌بێ و چۆن وه‌ڵامی ده‌درێته‌وه؟! 
(رواه مسلم) 

فه‌رمووده‌ی ٣٣
ما مِن يَومِ يُصبِحُ العِبادُ فِيهِ إِلا مَلَكَان يَنـزلانِ، فَيَقُلُ أَحَدُهُما: (اللهمُ أعطِ مُنفِقاً خَلَفاً، وَيَقولَ الآخرُ: اللَّهمَّ أَعطِ مُمسِكاً تَلَفاً) 
هیچ شه‌وێ ڕۆژ له‌ به‌نده‌کانی خوا نابێته‌وه‌ مه‌گه‌ر دوو فریشته‌ دێنه‌ خواره‌وه‌ و یه‌کێکیان ده‌ڵێت: خوایه هه‌رکه‌س سامانی ده‌به‌خشێت و (ێدقه) ده‌کات ماڵی تری پێ بده، ئه‌وه‌ی تریشیان ده‌ڵێت: خوایه‌ هه‌رکه‌س ده‌ستی قوچاندووه‌ و له‌ دارایی خۆی نابه‌خشێ ماڵه‌که‌ی له‌نێو به‌ره ‌و بیفه‌وتێنه. 

فه‌رمووده‌ی ٣٤
أَيُّكم مَالُ وارثِهِ أَحَبُّ إلَيهِ مِن مالِهِ. قالُوا: يا رَسُلَ الله! ما مِنا إلا مَالُهُ أَحَبُّ إِلَيهِ. قال: فإِنَّ مالَهُ ما قَدَّم و مَالُ وَارِثِهِ ما أَخَّرَ 
کێ له‌ ئێوه‌ ماڵی خۆی له‌ لا خۆشه‌ویستتره؟ وتیان: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا، هه‌موومان ماڵی خۆمان له‌ لا خۆشه‌ویستتره. فه‌رمووی: ده‌ی به‌ڕاستی هه‌رکه‌س ماڵی خۆی ئه‌وه‌یه‌ که‌ پێشی خۆی خستووه‌ و به‌خشیویه‌تی و ماڵی میراتبه‌ره‌که‌ی ئه‌وه‌یه‌ که‌ هێشتوویه‌تییه‌وه (چونکه‌ بۆ ئه‌و به‌جێ ده‌مێنێت). 
(رواه البخاري) 

فه‌رمووده‌ی ٣٥
لا يَبْلُغُ العَبْدُ أَنْ يَكونَ مِنَ المُتَقّينَ حَتّى يَدَعَ ما لا بَأْسَ بِهِ حَذَراً مِمَّا بِهِ بَأسْ 
به‌نده‌ی خوا ناگاته‌ ڕاده‌یه‌ک که‌ بچێته‌ ڕیزی له‌خواترسان و (متقی)یه‌کان تا واز له‌و شتانه‌ دێنێت که‌ له‌ ڕووی شه‌رعییه‌وه‌ گیروگرفتیان له‌سه‌ر نییه، له‌ ترسی ئه‌وه‌ی که‌ نه‌بێ به‌ تووشی ئه‌و شتانه‌وه‌ که‌ له‌ ڕووی شه‌رعییه‌وه‌ په‌سه‌ند نین. 
(رواه الترمذي و قال حديث حسن) 

فه‌رمووده‌ی ٣٦
إيّاكُم وَالدُّخُلُ عَلى النَّساءِ، فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الأنصارِ: أَفَرَأَيتَ الحَمْوَ؟ قَالَ: الحَموُ المَوتُ 
وریا بن خۆتان له‌ چوونه‌ لای ئافره‌تان (به‌ته‌نیایی) بپارێزن، پیاوێک له‌ یاریده‌ده‌ران فه‌رمووی: ئه‌ی خزمی نزیکی ژن بۆ بۆ پیاوه‌که‌ی یا به‌پێچه‌وانه‌وه‌ (واته‌ ماڵه‌ خه‌زوورانی هه‌ردوولا بۆ یه‌کتر وه‌کوو ژنخوشک بۆ پیاو، یا هێوه‌ر بۆ ژن) حوکمی چۆنه‌ ؟ فه‌رمووی: ئه‌وه‌ هه‌ر مه‌رگه. (واته‌ مه‌رگ له‌و کاره‌ چاکتره‌ یا ئه‌و کاره‌ مرێنه‌ره) دیاره‌ ئه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێت که‌ حوکمه‌که‌ی توندتره‌، چونکه‌ جێگه‌ی گومان نییه‌ و خه‌ڵکی تووشبوونی گوناهـ به‌دوور ده‌زانن و به‌و هۆیه‌وه‌ شه‌یتان زیاتر له‌ که‌میندایه. 
(متفق عليه) 

فه‌رمووده‌ی ٣٧
إِذا آوَى أحَدُكُم إِلى فِراشِهِ فَلْيَنفِضْهُ بِداخِلَةِ إزارِهِ فَإنَّهُ لا يَدرِي ما خَلْفَهَ عَلَيهِ، ثُمَّ ليَقُلْ: باِسمِكَ رَبّي وَضَعتُ جَنبي وَبِكَ أَرفَعُهُ. إن أَمسَكتَ نَفسي فَارحمها وَإن أَرسَلتَها فَاحفَظها بِما تَحفَظُ بِهِ عِبادَكَ الصَّالِحينَ 
گه‌ر که‌سێکتان چووه‌ ناو جێگای نووستن باجێوبانه‌که‌ی بته‌کێنێت، چونکه‌ نازانێ چی تیا به‌جێ ماوه‌ (واته‌ ده‌گونجێت جانه‌وه‌رێک یا شتێکی ئازارده‌ری تێدا بێت)، پاشان بڵێت: به ‌ناوی تۆوه‌ ئه‌ی په‌روه‌ردگارم ڕاکشام و به‌ناوی تۆشه‌وه‌ هه‌ڵده‌ستمه‌وه. ئه‌گه‌ر له‌م نوستنه‌مدا گیانت کێشام ڕه‌حمی پێ بکه‌ و ئه‌گه‌ر گیانیشت نه‌کێشام به‌و شێوه‌یه‌ی گیانی پیاوچاکانی خۆتی پێ ده‌پارێزی، بیپارێزه. 
(متفق عليه) 

فه‌رمووده‌ی ٣٨
أَللّهُمَّ إِنيِ أَسألُكَ الهُدى والتَّقى والعَفَافَ وَالغَنِنى 
ئه‌ی خوایه، به‌ ڕاستی من ڕێنمایی و له‌خواترسان و داوێنپاکی و قه‌ناعه‌ت و بێئیحتیاجی هه‌ر له‌ تۆ داوا ئه‌که‌م. 
( رواه مسلم ) 

فه‌رمووده‌ی ٣٩
 مَن خافَ أدلَجَ، وَمَن أَدلَجَ بَلَغَ المَنـزِلَ، ألا إِنّ سِلعَةَ اللهِ غالِيَة أَلا إِنَّ سِلعَةَ الله الجَنَّة 
هه‌رکه‌سێ بترسێ (زوو و له‌ سه‌ره‌تای شه‌وی ته‌مه‌نیدا) ده‌که‌وێته‌ ڕێ وه‌ هه‌رکه‌س زوو بکه‌وێته‌ ڕێ ده‌گاته‌ مه‌نزڵ، ئاگادار بن به‌ڕاستی کاڵای خوا گرانه، ئاگادار بن کاڵای خوا به‌هه‌شته. 
(رواه الترمذي و قال حديث حسن) 

فه‌رمووده‌ی ٤٠
 بَادِرًوا بِالأَعمَالِ سَبعاً، هَل تَنظُرونَ إِلاّ: فَقرأ مَنسيا، أو غَنِيَ مَطغِيا، أَو مَرَضاً مُفسداً، أَو هَرماً مُفنِدا، أو مَوتاً مُجهِزا، أَوِ الدَّجال، فَشَرُّ غائِبٍ يُنتَظَر، أَو السّاعة والساعَةُ أَدهَى وَأَمَر 
له‌ حه‌وت کاردا ده‌ستپێشخه‌ری بکه‌ن، ئێوه‌ جگه‌ له‌م حه‌وت شته‌ چاوه‌ڕوانی چی تر ده‌که‌ن ؟: هه‌ژارییه‌ک که‌ شتتان له‌بیر ده‌باته‌وه یا ده‌وڵه‌مه‌ندییه‌ک که‌ سه‌رکه‌شتان ده‌کات یا نه‌خۆشییه‌ک که‌ ئه‌تانفه‌وتێنێت یا پیرییه‌ک که‌ ئه‌تانخڵافێنێت یا مردنێک که‌ ئه‌تان بڕێته‌وه‌ یا ده‌ججال که‌ خراپترین گومبووی چاوه‌ڕوانکراوه یا دواڕۆژ که‌ زۆر تاڵ و ناسۆرتره. 
(رواه الترمذي و قال حديث حسن).


 1732

  • زۆرترین بینراو
  • نوێترین بابەت
Top
Facebook YouTube Twitter Instagram