بێباوران ده‌ڵێن: (خودای ئیسلام نەی زانیوە کە لەناو مرۆڤەکاندا نێرەموک هەیە، بۆیە تەنها باسی نێر و مێی کردووە”!. نێرە موک : ئەوکەسەیە کە رەگەزی کەمێک تێکەل بووە بەرەگەزی بەرامبەر گەر نێر بێ هەندێک لەئەندمەکانی دەچێتەوە سەر مێ وە بە پێچەوانەوەش، بەڵام ئەبێ بزانین لە زانستدا هیچ مرۆڤێک نییە نیوەی لە نێر بێ نیوەی تری لە مێ وە هۆرمۆنی نێرینە و مێینە یەکسانبن شتی وا بەهیچ شێوەک بوونی نییە بەڵکو هەروەک لەسەرەتا باسمان کرد ئەم کەسە کە نێرە موکە هەندێک لە ئەندامەکانی لەشی تێکەل بووە بەرەگەزی بەرامبەر و پێی دەلێن نێرە موک یاخود رەگەزی سێیەم ، بۆچی پەروەردیگار بەم شێوە نالەبارە دروستی کردووە نەی دەتوانی بەشێوەی ئاسایی دروستیان بکا !؟ سەرەتا ئەبێ بزانین پەروەردیگار دەیتوانی چۆن چۆنی بە ملیارەها مرۆڤ بەبێ کێشە و نەخۆشی دروست دەکا ئا ئاوەش ئەم مرۆڤانەش کە نێرە موکن بهێنێتە دونیا بەڵام پەروەردیگار دەیەوێ مرۆڤەکان تاقی بکاتەوە وە پاش تاقیکردنەوە پاداشتێکی وایان بدا پێی کە بلێت بەهیچ شێوەک لە دونیا ناخۆشم نەدیووە، نێرەموکی ئەمەش وەک نەخۆشیەکی زگماکی دەناسرێت کە پەروەردیگار مرۆڤەکان بەم شتانەتاقی دەکاتەوە کە ئایە ئەم کەسانە تاچەند رازینە بەم تاقیکردنەوەی پەروەردیگار و رەزمەندی ئەو بەدەست دەهێنن ، ئەی بۆچی لە قورئاندا کە ئێوە دەلێن کەلامی خودا تەنها باسی نێر و مێ دەکا و دەلێت مرۆڤ تەنها ئەم دوو رەگەزە هەیە کەواتە قورئان هەلەیە !؟ وەڵاممان: سەرەتا ئەبێ بزانین خودا زۆرینە مرۆڤەکانی (لەنێر و مێ) دروست کردووە، ئەمە قاعیدەیە، واتا رێسایەکی گشتیە، بەڵام لێره ئەبێ ئاگاداری ئەوە بین کە لە هەموو رێسکایەکدا شتگەلێکی جیا و دیار هەیە وەکو دەڵێن:(لکلِّ قادةٍ له شاذٌ)، ئەمە لەهەموو یاساکانی ژیان جێبەجێ دەبێ، وە لە قورئانیش هەروا. پەروەردگار کاتێک دەفەرمووێ:(وَأَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَالأُنْثَى) النجم، ٤٥، واتە: بەڕاستی -الله- نێر و مێی -هاوشێوە- دروست کردووە، ئەوە بەشێوەکی گشتی وای فەرمووە بەڵام دەکرێ لەم شێوە گشتیە شتێکی جیاوازی تێدا هەبێ. ئەگەر وردبینەوە دەبینین پەوەردگار لە سورەتی “النور”دا باسی ئەوانەی کردووە کە ئێمە پێی دەڵێین نێره موک. وەکودەفەرمووێ: {أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ} ئایەتی ۳۱،سورەتی النور. (غير أولى الإربة من الرجال) (( واتا ئەم پیاوانەی کە نێره موکن یاخود هەستی پیاوەتیان تیا نییە.)) ئەمەش تەفسیری زانایان لەم بارەیەوە: وقال ابن قدامة: “ومن ذهبت شهوته من الرجال لكبر أو عنة أو مرض لا يرجى برؤه والخصي والشيخ والمخنث الذي لا شهوة له فحكمه حكم ذوي المحرم في النظر لقول الله تعالى: أو التابعين غير أولي الإربة ـ أي غير أولي الحاجة إلى النساء”. وقال القرطبي رحمه الله: “واختلف الناس في معنى قوله: أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْأِرْبَةِ فقيل: هو الأحمق الذي لا حاجة به إلى النساء. وقيل الأبله. وقيل: الرجل يتبع القوم فيأكل معهم ويرتفق بهم ؛ وهو ضعيف لا يكترث للنساء ولا يشتهيهن. وقيل العنين. وقيل الخصي. وقيل المخنث. وقيل الشيخ الكبير، والصبي الذي لم يدرك. وهذا الاختلاف كله متقارب المعنى، ويجتمع فيمن لا فهم له ولا همة ينتبه بها إلى أمر النساء. انتهى”. جگه لەمەش پەیامبەرمان (صلى الله عليه وسلم) لەچەندین فەرموودەدا باسی نێرەموکی کردووە. لەبەر ئەوە ڕوونە که ئەم ڕەگەزی سێیەمە شتێکی شازە و هیچ دژی ئایەتەکانی وەدیهێنانی مرۆڤ نییە ئەمە هەندێک لە فەرموودەکانی پەیامبەرمان 1- عن أم سلمة رضي الله عنها : دخل النبي صلى الله عليه و سلم وعندي مخنث فسمعه يقول لعبد الله بن أمية يا عبد الله أرأيت إن فتح الله عليكم الطائف غدا فعليك بابنة غيلان فإنها تقبل بأربع وتدبر بثمان وقال النبي صلى الله عليه و سلم ( لا يدخلن هؤلاء عليكن ) .متفق عليه 2- عن ابن عباس قال : لعن النبي صلى الله عليه و سلم المخنثين من الرجال والمترجلات من النساء وقال ( أخرجوهم من بيوتكم ) . قال فأخرج النبي صلى الله عليه و سلم فلانا وأخرج عمر فلانا .رواه البخاري 3- عن ابن عباس عن النبي صلى الله عليه و سلم قال:إذا قال الرجل للرجل يا مخنث فاجلدوه عشرين . وإذا قال الرجل للرجل يلوطي فاجلدوه عشرين ) .رواه الترمذي وابن ماجة ، ئەی نێرە موک چۆن چۆنی میراتی پێدەدرێت یاخود کاتێک مرد پیاو بیشوات یان ئافرەت ؟ ئەم کەسەی کە نێرە موکە گەر ئەندامی زاوزی نێرینەی هەبێ ئەوە بەپیاو لەقەم دەدرێت وەگەر ئەندامی زاوزێی مێینە هەبێ ئەوە بە مێ لەقەلەم دەدرێت خودای ئیسلام دەلێت من مرۆڤم بەجوانترین شێوە دروستکردووە ئەی ئەم نێرە موکە چییە ؟ مه‌به‌ست له (أحسن تقويم) چییه؟ به‌د حاڵی بوونێک له ئایەتی (لَقَدْ خَلَقْنَا الإِنْسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ ) التين/4 هه‌یه: مه‌به‌ست له (أحسن تقويم) چییه؟ ئیبنو الکسیر (ڕەحمەتی خوای لێ بێ) ده‌فه‌رموێت: “مه‌به‌ست له (لَقَدْ خَلَقْنَا الإِنْسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ ) التين/4 : ئه‌وه‌یه که په‌روه‌ردگار مرۆڤی له‌سه‌ر جوانترین وێنه و شێوه وه‌دیهێناوه، ڕێکی باڵا، هه‌ماهه‌نگێیی نێوان ئه‌ندامه‌کان، و جوانیی”. تفسير ابن الكثير، (٤/٦٨٠). هەروەها ئیمامی قوڕتوبی (ڕەحمەتی خوای لێ بێ) ده‌فه‌رموێت: “فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ: هاوسەنگی و ڕێکی گەنجێتییە -هەروەکو زۆرێک لە وەرگێڕەران هاواڕان لەسەری- چونکە پەروەردگار هەموو شتێکی ڕووەو و ڕووی خۆی وه‌دیهێناوه بەڵام مرۆڤ بەڕێکی، زمانی هەیە، دەست و پەنجەی هەیە بەهۆیەوە شت دەگرێ. أبوبكرى كوڕی طاهیریش دەفەرموێت: ڕازێنراوەتەوه بە ئاوەز، ڕێکخراوه بۆ فەرمان بەرداری کردن، جیاواز ڕێنموویی کراوه، باڵای ڕێکە، بە دەستەکانی خواردن دەخوات”. تفسير القرطبي (20/105) . که‌وایه لێره‌دا باسی بنچینه و بناغه‌ی مرۆڤ ده‌کات که له‌سه‌ر ئه‌م شێوازه دروست کراوه و گشتگیره، ڕوونیشه که‌وا تایبه‌تمه‌ندکردنی یاسای گشتی بۆ تاک کارێکه دوور له پره‌نسپ و لۆژیک و زانست و میتۆده‌کانی ژیانی به‌نی ئاده‌م. ئێستا با بێینه سه‌ر وه‌ڵامدانه‌وه‌ی ئه‌م گومانه له ڕووی ئایینیه‌وه: هه‌موو که‌موو کووڕییه‌ک له ماڵ و مناڵ و جه‌سته و به‌روبووم که په‌روه‌ردگار وه‌کو ئاگادارییه‌ک به‌سه‌ر به‌نده‌کانیدا ده‌یهێنێت، مه‌به‌ست لێی تاقیکردنه‌وه‌یانه تاوه‌کو ده‌ربکه‌وێت که تا چه‌ند ئارام ده‌گرن و ئه‌م ناته‌واوییه بێداریان ده‌کاته‌وه له‌ئاست ناسین و هۆکارێک دەبێت بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی هەم خۆیان هەمیش بەرامبەر بۆ لای په‌روه‌رێنی کارزان، هه‌روه‌کو ده‌فه‌رموێت:(وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الأَمْوَالِ وَالأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ) البقرة، ١٥٥. خۆ ئه‌گه‌ر ئه‌و که‌سانه ئارامیان گرت له‌سه‌ر ئه‌و ناڕه‌حه‌تیانه، ئه‌وه په‌روه‌ردگار موژده‌ی پێداون که‌وا ده‌یانخاته ژێر میهری بێ سنووری خۆی و له ڕێنموویی کراوان هه‌ژماریان ده‌کات، بێ گومان هه‌ر ئه‌وانه‌یشن براوه‌کانی به‌ر قاپێی په‌روه‌ردگار، هه‌روه‌کو ده‌فه‌رموێت:(أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ) البقرة، ١٥٧. لەگەڵ ئەوانەیشدا ناته‌واوی و گۆڕان و کێشەی جەستەیی له گۆشه‌یه‌کی تره‌وه گه‌وره‌ترین به‌ڵگه‌یه له‌سه‌ر که‌ماڵ و بێ هاوتایی و تواناو دەسەڵاتی ڕەهای پەروەردگار، به‌و پێیه‌ی گه‌ر ناته‌واوی نه‌بوایه ئه‌وا هه‌رگیز پێشبینی و خه‌یاڵی که‌ماڵ مان نه‌ده‌کرد. وه‌کو ده‌ڵێن:(دژ جوانی دژه‌که‌ی ده‌رده‌خات، و به‌هۆی دژه‌کانه‌وه شته‌کان ڕوون ده‌بنه‌وه). به‌کورتی: ناته‌واوی جه‌سته‌یی تاقیردنه‌وه‌یه‌کی ئیلاهییه هه‌م بۆکه‌سی توشبوو هه‌م بۆ که‌س و کار و کۆمه‌ڵگایش که چۆن له‌م که‌سه ده‌ڕوانن و هه‌ڵوێستیان ده‌بێت. ئه‌مه‌ش له دواجاردا ده‌بێته ڕه‌حمه‌تێک که له ڕێیه‌وه ڕازی بوونی په‌روه‌ردگار و میهری بێ سنووری لێوه وه‌ده‌س دێت. حوکمی شه‌رعی چییه بۆ ئه‌وکه‌سانه؟؟ وه‌کو ڕونکرایه‌وه که‌وا هیچ که‌سێک نییه به‌ڕێژه‌ی ٪٥٠ نێر و ٪٥٠ مێ بێ، به‌ڵکو هه‌میشه زاڵیه‌تێک هه‌یه له یه‌کێک له‌م دووڕه‌گه‌زه، له‌به‌ر ئه‌وه زانایان ده‌فه‌رموون دوای ئەوەی زاڵیه‌تی یه‌کێک له‌م دوو ڕه‌گه‌زه له‌لایه‌ن پزیشکی تایبه‌تمه‌نده‌وه دیاری کرا، ئه‌وه جائیزه له ڕووی شه‌رعه‌وه که نه‌شته‌رگه‌ری پزیشکی بۆ ئه‌و که‌سه بکرێت به‌مه‌به‌ستی لابردنی ناڕێکیه‌که. ده‌توانی بگه‌ڕێیه‌وه بۆ: -فه‌تواو بڕیاری کۆمەڵەی فیقهی ئیسلامی سەربە ڕابیتەی ئیسلامی جیهانی، دەورەی ۱۱، بڕیاری ژماره ٦ی ساڵی ١٤٠٩ی هیجری. – فەتوای لیژنەی دائیمە بەژماره: ( 25 / 45 – 49 ) لەژێر سەرپەرشتی: الشيخ عبد العزيز بن باز ، الشيخ عبد الرزاق عفيفي ، الشيخ عبد الله بن قعود ، الشيخ عبد الله بن غديان . وصلى الله على أشرف الأنبياء..