ئیعجازی ژماره له چه‌ند ئایه‌تێكی سووره‌تی ئه‌شكه‌وتدا..!! باوکی موحه‌ممه‌د ئیعجازی ژماره له چه‌ند ئایه‌تێكی سوره‌تی ئه‌شكه‌وت (الكهف)دا. ئاماده‌كردن و پێشكه‌ش كردنی : صلاح ستار من دڵنیام له‌وه‌ی كه ئیعجازه‌كانی قورئان له‌یه‌كتر جیا ناكرێنه‌وه، ئیعجازی ژماره په‌یوه‌ندی به ئیعجازی ڕه‌وانبێژییه‌وه هه‌یه، هه‌ردووكیان پشت ده‌به‌ستن به پیت و وشه‌كان. مانای ئایه‌ته‌كان و لێكدانه‌وه‌یان به‌ره‌و ئاشكرابوونی ئیعجازی ژماره‌ییمان ده‌به‌ن له قورئانی پیرۆزدا. ئه‌مه‌ش كه له زۆر شوێنی قورئانی پیرۆزدا به‌رچاو ئه‌كه‌ون، لێره‌دا باس له چه‌ند ئایه‌تێك ئه‌كه‌ین له سورتی (الكهف) ئه‌ویش له بابه‌تی چیرۆك و به سه‌رهاتی هاوه‌لاَنی ئه‌شكه‌وت، هه‌موو ئه‌زانین كه هاوه‌لاَنی ئه‌شكه‌وت 309 ساڵ مانه‌وه له ئه‌شكه‌وته‌كه‌یاندو خه‌ویان پیاكه‌وت، قورئانی پیرۆز ئه‌فه‌رموێت: وَلَبِثُوا فِي كَهْفِهِمْ ثَلَاثَ مِئَةٍ سِنِينَ وَازْدَادُوا تِسْعاً (الكهف: 25).واته: ئه‌وانه سێ سه‌د ساڵی ته‌واو(هه‌تاوی)له ئه‌شكه‌وته‌كه‌یاندا مانه‌وه، وه نۆ دانه ساڵی تریشیان خسته سه‌ر (واته ده‌كاته 309ساڵ خه‌ویان لێ كه‌وت). چیرۆكه‌كه به‌م شێوه‌یه ده‌ست پێ ئه‌كات:أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحَابَ الْكَهْفِ وَالرَّقِيمِ كَانُوا مِنْ آيَاتِنَا عَجَباً * إِذْ أَوَى الْفِتْيَةُ إِلَى الْكَهْفِ فَقَالُوا رَبَّنَا آتِنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً وَهَيِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَداً * فَضَرَبْنَا عَلَى آذَانِهِمْ فِي الْكَهْفِ سِنِينَ عَدَداً * ثُمَّ بَعَثْنَاهُمْ لِنَعْلَمَ أَيُّ الْحِزْبَيْنِ أَحْصَى لِمَا لَبِثُوا أَمَداً..... (الكهف: 9-13). وه به‌م شێوه‌یه‌ش كۆتایی پێ دێت: وتنتهی عند قوله تعالى: وَلَبِثُوا فِي كَهْفِهِمْ ثَلَاثَ مِئَةٍ سِنِينَ وَازْدَادُوا تِسْعاً* قُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثُوا لَهُ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَبْصِرْ بِهِ وَأَسْمِعْ مَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا يُشْرِكُ فِي حُكْمِهِ أَحَداً (الكهف:25-26). لێره‌دا پرسیاره‌كه‌ی ئه‌وه‌یه: ئایا هیچ په‌یوه‌ندیه‌ك هه‌یه له نێوان ئه‌و سالاَنه‌ی كه هاوه‌لاَنای ئه‌شكه‌وت خه‌ویان پیا كه‌وتووه، له گه‌ڵ ئه‌و ووشانه‌ی كه له ده‌قه قورئانیه‌كه‌دا هاتووه؟ جا له به‌رئه‌وه ئێمه له ده‌ست پێكردنه‌كه‌ماندا به وشه‌یه‌ك ده‌ست پێ ئه‌كه‌ین كه به‌ڵگه‌ی بۆ كاته‌كه، كۆتاییه‌كه‌شی هه‌ربه هه‌مان وشه دێت كه به‌ڵگه‌یه له سه‌ر كاته‌كه، ئێمه ئه‌مانه‌وێت بزانین چه‌ندێك ئه‌وانه ماونه‌ته‌وه(لَبِثُوا) كه‌واته نهێنیه‌كه له‌م وشه‌یه‌دایه. ئه‌گه‌ر ورد بینه‌وه له ده‌قه قورئانیه پیرۆزه‌كه كه باس له‌و چیرۆكه ئه‌كات هه‌ر له سه‌ره‌تاوه تا كۆتاییه‌كه‌ی، ئه‌بین كه ئاماژه‌كردین قورئان بۆ كاته‌كه به ووشه‌ی (لَبِثُوا) واته: مانه‌وه، ده‌ست پێ ئه‌كات كۆتاییه‌كه‌شی هه‌ر به وشه‌ی(لَبِثُوا) ته‌واو ده‌بێت! ئه‌وه‌ی جێی سه‌رسورِمانه ئه‌گه‌ر هه‌ڵساین به ژماردنی ووشه‌كانی نێوان ئه‌و دوو ووشه‌یه، به‌شێوه‌یه ئه‌گه‌ر پیتی (و) ی عه‌تفیشمان له هه‌ردوكیاندا به پیتیكی سه‌ربه‌خۆ هه‌ژمارد، ئه‌بینین كه ژماره‌ی پیته‌كان به ته‌واوی به ئه‌ندازه‌ی ژماره‌ی ساڵه‌كانه كه له ئه‌شكه‌وته‌كه‌دا ماونه‌ته‌وه واته 309 پیتن. ئه‌ویش به‌م شێوه‌یه‌ی خواره‌وه: إِذْ أَوَى الْفِتْيَةُ إِلَى الْكَهْفِ فَقَالُوا رَبَّنَا آتِنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً وَهَيِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَداً{10} فَضَرَبْنَا عَلَى آذَانِهِمْ فِي الْكَهْفِ سِنِينَ عَدَداً{11} ثُمَّ بَعَثْنَاهُمْ لِنَعْلَمَ أَيُّ الْحِزْبَيْنِ أَحْصَى لِمَا لَبِثُوا*أَمَداً*نَحْنُ*نَقُصُّ*عَلَيْكَ*نَبَأَهُم*بِالْحَقِّ*إِنَّهُمْ*فِتْيَةٌ*آمَنُوا*10 بِرَبِّهِمْ*وَ*زِدْنَاهُمْ*هُدًى*و*رَبَطْنَا*عَلَى*قُلُوبِهِمْ*إِذْ*قَامُوا*20فَقَالُوا*رَبُّنَا*رَبُّ*السَّمَاوَاتِ*وَ*الْأَرْضِ*لَن*نَّدْعُوَ*مِن*دُونِهِ*30إِلَهاً*لَقَدْ*قُلْنَا*إِذاً*شَطَطاً*هَؤُلَاء*قَوْمُنَا*اتَّخَذُوا*مِن*دُونِهِ*40 آلِهَةً*لَّوْلَا*يَأْتُونَ*عَلَيْهِم*بِسُلْطَانٍ*بَيِّنٍ*فَمَنْ*أَظْلَمُ*مِمَّنِ*افْتَرَى*50 عَلَى*اللَّهِ*كَذِباً*وَ*إِذِ*اعْتَزَلْتُمُوهُمْ*وَ*مَا*يَعْبُدُونَ*إِلَّا*60 اللَّهَ*فَأْوُوا*إِلَى*الْكَهْفِ*يَنشُرْ*لَكُمْ*رَبُّكُم*مِّن*رَّحمته*و*70 يُهَيِّئْ*لَكُم*مِّنْ*أَمْرِكُم*مِّرْفَقاً*وَ*تَرَى*الشَّمْسَ*إِذَا*طَلَعَت*80 تَّزَاوَرُ*عَن*كَهْفِهِمْ*ذَاتَ*الْيَمِينِ*وَ*إِذَا*غَرَبَت*تَّقْرِضُهُمْ*ذَاتَ*90 الشِّمَالِ*وَ*هُمْ*فِي*فَجْوَةٍ*مِّنْهُ*ذَلِكَ*مِنْ*آيَاتِ*اللَّهِ*100 مَن*يَهْدِ*اللَّهُ*فَهُوَ*الْمُهْتَدِ*وَ*مَن*يُضْلِلْ*فَلَن*تَجِدَ*110 لَهُ*وَلِيّاً*مُّرْشِداً*وَ*تَحْسَبُهُمْ*أَيْقَاظاً*وَ*هُمْ*رُقُودٌ*وَ*120 نُقَلِّبُهُمْ*ذَاتَ*الْيَمِينِ*وَ*ذَاتَ*الشِّمَالِ*وَ*كَلْبُهُم*بَاسِطٌ*ذِرَاعَيْهِ*130 بِالْوَصِيدِ*لَوِ*اطَّلَعْتَ*عَلَيْهِمْ*لَوَلَّيْتَ*مِنْهُمْ*فِرَاراً*وَ*لَمُلِئْتَ*مِنْهُمْ*140 رُعْباً*وَ*كَذَلِكَ*بَعَثْنَاهُمْ*لِيَتَسَاءلُوا*بَيْنَهُمْ*قَالَ*قَائِلٌ*مِّنْهُمْ*كَمْ*150 لَبِثْتُمْ*قَالُوا*لَبِثْنَا*يَوْماً*أَوْ*بَعْضَ*يَوْمٍ*قَالُوا*رَبُّكُمْ*أَعْلَمُ*160 بِمَا*لَبِثْتُمْ*فَابْعَثُوا*أَحَدَكُم*بِوَرِقِكُمْ*هَذِهِ*إِلَى*الْمَدِينَةِ*فَلْيَنظُرْ*أَيُّهَا*170 أَزْكَى*طَعَاماً*فَلْيَأْتِكُم*بِرِزْقٍ*مِّنْهُ*وَ*لْيَتَلَطَّفْ*وَ*لا*يُشْعِرَنَّ*180 بِكُمْ*أَحَداً*إِنَّهُمْ*إِن*يَظْهَرُوا*عَلَيْكُمْ*يَرْجُمُوكُمْ*أَوْ*يُعِيدُوكُمْ*فِي*190 مِلَّتِهِمْ*وَ*لَن*تُفْلِحُوا*إِذاً*أَبَداً*وَ*كَذَلِكَ*أَعْثَرْنَا*عَلَيْهِمْ*200 لِيَعْلَمُوا*أَنَّ*وَعْدَ*اللَّهِ*حَقٌّ*وَ*أَنَّ*السَّاعَةَ*لَا*رَيْبَ*210 فِيهَا*إِذْ*يَتَنَازَعُونَ*بَيْنَهُمْ*أَمْرَهُمْ*فَقَالُوا*ابْنُوا*عَلَيْهِم*بُنْيَاناً*رَّبُّهُمْ*220 أَعْلَمُ*بِهِمْ*قَالَ*الَّذِينَ*غَلَبُوا*عَلَى*أَمْرِهِمْ*لَنَتَّخِذَنَّ*عَلَيْهِم*مَّسْجِداً*230سَيَقُولُونَ*ثَلاثَةٌ*رَّابِعُهُمْ*كَلْبُهُمْ*وَ*يَقُولُونَ*خَمْسَةٌ*سَادِسُهُمْ*كَلْبُهُمْ*رَجْماً*240 بِالْغَيْبِ*وَ*يَقُولُونَ*سَبْعَةٌ*وَ*ثَامِنُهُمْ*كَلْبُهُمْ*قُل*رَّبِّي*أَعْلَمُ*250 بِعِدَّتِهِم*مَّا*يَعْلَمُهُمْ*إِلَّا*قَلِيلٌ*فَلَا*تُمَارِ*فِيهِمْ*إِلَّا*مِرَاء*260 ظَاهِراً*وَ*لَا*تَسْتَفْتِ*فِيهِم*مِّنْهُمْ*أَحَداً*وَ*لَا*تَقُولَنَّ*270 لِشَيْءٍ*إِنِّي*فَاعِلٌ*ذَلِكَ*غَداً*إِلَّا*أَن*يَشَاءَ*اللَّهُ*وَ*280 اذْكُر*رَّبَّكَ*إِذَا*نَسِيتَ*وَ*قُلْ*عَسَى*أَن*يَهْدِيَنِ*رَبِّي*290 لِأَقْرَبَ*مِنْ*هَذَا*رَشَداً*وَ*لَبِثُوا*فِي*كَهْفِهِمْ*ثَلاثَ*مِئَةٍ*300 سِنِينَ*وَ*ازْدَادُوا*تِسْعاً*قُلِ*اللَّهُ*أَعْلَمُ*بِمَا*لَبِثُوا*309 كه‌واته ماوه‌ی كاتی له ووشه‌كانی قورئاند به وشه‌ی(لبثوا) ده‌ستی پێكردو هه‌ر به وشه‌ی (لبثوا) ش كۆتایی هات، ژماره‌ی ووشه‌كانیش له نێوان هه‌ردوو ووشه‌كه‌دا یه‌كسان بوو به ژماره‌ی ئه‌و سالاَنه‌ی كه ماونه‌ته‌وه له ئه‌شكه‌وته‌كه‌دا شتێك دیكه‌ش كه جێی سه‌رسورِمانه ئه‌وه‌ی كه ووشه‌ی (ثلاث مئة) كه له ئایه‌ته‌كه‌دا هاتووه ژماره‌كه‌ی 300، ئه‌مه‌ش به‌ڵگه‌یه له سه‌ر ته‌واوی و هه‌ماهه‌نگی قورئان له نێوان مانا زمانه‌وانیه‌كه‌ی و رِ‌ه‌وانبێژیی ووشه‌كه‌و له نێوان ژماره‌كه‌دا كه ته‌عبیر له‌و ووشه‌یه ئه‌دات. ئه‌مه له مالپه‌رِی موسوعة الاعجاز العلمي في القرآن و السنة له نوسینی ئه‌ندازیار عبدالدائم الكحیل وه‌رگیراوه.