زنجیرە باسی تاوانە گەورەکان لە ڕوانگەی_ئیسلام باسی سێیەم 3 : (( کوشتنی کەسێك بە ناحەق ))(قتل اڵنفس عمداً ) خوای گەورە لە قورئاندا دەفەرمووێت وَمَن يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِيمًا ( النساء 93 ) هه‌ر که‌سێک به‌ده‌ستی ئه‌نقه‌ست ئیماندارێک بکوژێت (به‌حه‌لالی بزانێت)، ئه‌وه تۆڵه‌ی ئه‌و که‌سه دۆزه‌خه، نه‌مره تیایدا، هه‌روه‌ها خوا لێی توڕه بووه و نه‌فرینی لێکردووه و سزایه‌کی گه‌وره و بێ سنووری بۆ ئاماده کردووه.)(پێغەمبەری خوا(صلی الله علیە وسلم)دەفەرمووێت : عن عبدِ اللهِ بنِ مسعودٍ رَضِيَ اللهُ عنهُ قالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلى اللهُ عليهِ وسلمَ: ((أَوَّلُ مَا يُقْضَى بَيْنَ النَّاسِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، في الدِّمَاءِ)) .راوە النسائی واتە: یەکەم شت کە بەندە پرسیاری لەسەر لێ دەکرێت نوێژە یەکەم شت کە خوا فەرمانی لەسەر دەردەکات لەنێوان خەڵک خوێن ڕشتنە.)(خودای گەورە دەفەرمووێت وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ(الإسراء ۳۳) واتە:ئەو کەسانە مەکوژن کە خوا کوشتنی قەدەغە کردوونە تەنها مەگەر بە ڕەوا نەبێت.)(پێغەمبەری خوا (صلی الله علیە وسلم)دەفەرمووێت اجْتَنِبُوا السَّبْعَ الْمُوبِقَاتِ» وعدد منها «قَتْلُ النَّفْسِ الَّتِى حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ» رواه البخاري ومسلم) واتە خۆتان بپارێزن لە حەوت گوناهی فەوتێنەر،یەکێک لەوانە کۆشتنی کەسێکە کە خوا قەدەغەی کردووە مەگەر بە ڕەوا نەبێ.)(ئەم ڕەوایەی کە پێغەمبەری خوا (صلی اللە علیە وسلم) کە رێگای کوشتنی داوە ئەوەیە کە دەفەرمووێت : لا يَحِلُّ دَمُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ إِلاَّ بإِحْدَى ثَلاثٍ: کَفَر بَعْدَ إِيمان وزَنَا بَعْدَ إِحْصَان و قَتَل نَفْس بَغَيْرِ حق)( متفق عليه. واتە: رەوا نییە ڕژانی خوێنی موسڵمان تەنها بەسێ شت نەبێت پاشگەزبوونەوەی پاش ئیسلام بوونی داوێن پیس پاش شوو کردن یان ژن هێنان کوشتنی کەسێک بەبێ تاوان.)(هەروەها:خوای گەورە دەفەمووێت وَالَّذِينَ لَا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ ( الفران68 ) واتە:ئەو بەندانەی کە بێجگە لە بەرنامەی خودا ئیش بە هیچ بەرنامەیەیەکی تر ناکەن.) لە کۆتایی ئایەتەکە دەفەرژووێت وَلَا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَا يَزْنُونَ وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ يَلْقَ أَثَامًا (الفرقان 68 ( واتە وە ئە کەسانە ناکوژن کە خودا کوشتنی قەدەغە کردوون تەنها مەگەر بە ڕەوا نەبێ وە داوێن پیس ناکەن وە هەر کەسێ ئەم کردەوانەی بکات گوناهبار دەبێ خوا سزایەکی سەختی دەدات.)لە بەشێکی تری ئەم ئایاتە دەفەرمووێت.)( وشەی ( يَلْقَ أَثَامًا) لە نفسیر روح المعانی لاپەرە ٤۸بەرگی ۱۹دەڵێت شیوێکە لە شێوەکانی دۆزەخ بڕە لە خوێن و خێراو.)(لەبەشێکی تری ئەم ئایاتە دەڵێت: يُضَاعَفْ لَهُ ٱلْعَذَابُ يَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ وَيَخْلُدْ فِيهِۦ مُهَانًا.(الفرقان٦۹) واتە سزایەکی بەتین دەدرێن و ئازاری و سزاکەیان زیاتر دەکرێت چونکە بێجگە لە بێ باوەڕی و ئەوانە پیاوکوژن و داوێن پیس بوونە لەم ئازارەدا دەمێننەوە و بە سووکی و بێ نرخی تەمەشا دەکرێن هەتا هەتایە مەگەر ئەوانەی کە پەشیمان دەبنەوە و باوەڕ دەهێنن و کردەوەی چاک دەکەن خوا لەو کەسانە خۆش دەبی چونکە خوا بە بەزەیی و میهرەبانە.)(پێغەمبەری خوا (صلی الله علیە وسلم)دەفەمووێت وإن اَکْبَرُ الْکَبَائِرَ عند الله یوم الْإِشْرَاكُ ِباللّٰهِ وَقَتْلُ الْنَّفْسِ المؤمنة بغیر الحق )(وواه البخاری) واتە:گەورەترین تاوان لای خوا لە ڕۆژی دواییدا هاوبەش بۆ خودا پەیداکردن و کوشتنی کەسێکی بڕوادارە بەبێ تاوان.)(هەروەها پێغەمبەرمان (صلی الله علیە وسلم)دەفەرمووێت: عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : ( مَنْ أَعَانَ عَلَى قَتْلِ مُؤْمِنٍ بِشَطْرِ كَلِمَةٍ لَقِيَ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ مَكْتُوبٌ بَيْنَ عَيْنَيْهِ آيِسٌ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ ) والحديث ضعفه الألباني رحمه الله في سلسلة الأحاديث الضعيفة رقم (503) ، وينظر تخريجه موسعا هناك . واتە:هەرکەسێ بەشداری بکات بۆ کوشتنی موسڵمانێک ئەگەر بەقسەیەکیش بێت بە خزمەتی خوا دەگات ڕۆژی دوایی وە لەنێوچەوانی نوسراوە بێ.