* سەییدی زیندان.. كێیە.؟

- سەیید قطب ئیبراھیم حسێن شازلی، لە (٩/١٠/١٩٠٦ م) لە گوندی (مووشەی) سەر بە شاری ئەسیوتی میسر لە ‌دایکبووە، (کوڕی یەکەم)ی دایکی بووە، بۆیە بایەخێکی زۆریان پێداوە، باوکی موختاری گوندەکە بووەو دایکیشی ھەمیشە ھیوا و ئومێدێکی گەورەی لە دڵ و دەرووندا ڕواندووە، دوو خوشك برایەكی دیكەیشی هەبووه بەناوەكانی: محمد قطب و ئامینە قطب و حەمیدە قطب.

- خوێندنی سەرەتایی لە گوندەكەی خۆیان (مووشەی) تەواو دەكات و پاشان لە ساڵی 1920ی میلادی و لەتەمەنی 14 ساڵی دەچێتە قاهیرەی پایتەختی میسرو لەوێ پەیوەندی دەكات بە قوتابخانەی مامۆستایان و بڕوانامەی مامۆستایەتی وەردەگرێت و دەبێتە مامۆستای سەرەتایی لە قوتابخانەی عبدالعزیز.

- لە تەمەنی 10 ساڵیدا تەواوی قورئانی پیرۆز لەبەر دەكات. 

- پاشان پەیوەندی دەكات بە قوتابخانەی (دار العلوم)ـەوەو لە ساڵی (1932) بڕوانامەی بەكالۆریۆس لە كۆلێژی ئاداب وەردەگرێت.

- لەگەڵ ھەست بە پاکی و ڕاستگۆیی و جوامێریی و زیت و وریایی و چاوکراوەیی سیاسی، کەسێتیی (پیاوانە)ی سەییدیان دادەڕشت.. کە لە (دارالعلوم) دەیخوێند، مەقالەشی بۆ گۆڤارەکان دەنووسی، بەشێوازێك دەینووسی پڕ لە جورئەت و بوێری، تا بووە جێ سەرنج و شانازیی ھەموو ئەوانەی دەیانناسی! 

- لە (٣/١١/١٩٤٨ م)دا بۆ دوورخستنەوەی لە ساحەی میسر، حکومەت بە بەھانەی خوێندن ناردی بۆ ئەمریکا، سەیید لەوێ بوو کە لە شوباتی (١٩٤٩ز)دا ئیمام بەننا تیرۆر دەكرێت.

- سەیید قطب لەبەر بارودۆخی ژیانی سیاسی و بواری ماددی و ئاڵۆزی وڵات، نەیتوانیوە ژن بهێنێت و خێزان درووست بكات.

* پەیوەندیكردنی سەیید بە ئیخوان موسلیمینەوە:

- لە (٣١/٢/١٩٤٩)دا سەیید لە نەخۆشخانەیەکی ئەمریکا کەوتبوو، رۆژێک دیتی ھەموو قاوشەکان ڕازێنراونەتەوە ‌و گڵۆپی زۆرتر ھەڵکراوە و دەیان ھێما و نیشانەی ئاھەنگ و خۆشی ھەڵواسراوە. سەیید دەڵێ: پرسیم: دەڵێی ئەمڕۆ ئاھەنگێک ھەیە؟ ئافرەتێکی برینپێچ وەڵامی دامەوەو گوتی: بەڵێ بەڵێ، کەڵە پیاوەکەی رۆژھەڵات کوژرا، دوژمنەکەی رۆژئاوا ! سەیید دەڵێ: وتم ئاخۆ کێ بێت؟! گومانم ھەر بەرە ‌و ھیندستان و وڵاتانی رۆژھەڵاتی ئاسیا چوو، کەچی دوایی رۆژنامەیەکیان دامێ، کە سەیر دەکەم کەڵە پیاوە کوژراوەکە ئیمام بەننای میسری ڕابەری ئیخوان موسلیمینە! سەیید دەڵێ لە دڵی خۆمدا وتم: (ئا ئێستا حەق دەرکەوت)، ئیتر ھیچ عوزرێکم لای خوا نەما شوێنیان نەکەوم و نەبمە ئەندامیان..
بۆیە لە ساڵی (1953 م) پەیوەندی كرد بە ئیخوانەوەو بوو بە ئەندامی شورا (مەکتەبی ئیرشاد) و بەرپرسی بەشی ڕاگەیاندن و بەشی بانگەوازو خاوەنی ئیمتیازی گۆڤاری فەرمی ئیخوان، تا ساڵی 1966 لەگەڵ ئیخواندا مایەوەو سەرقاڵی دەعوەو بانگەواز بوو.

* دەستگیر كردنی سەیید قطب:

لە ساڵی 1954ی میلادی كردەیەكی تیرۆركردن بۆ جەمال عبدالناسری سەرۆكی دیكتاتۆری میسر ڕوویداو لەو ڕووداوەدا كۆمەڵەی ئیخوان موسلیمین بە دەستەی یەكەم تۆمەتباران كران و زیاتر لە (1000) ئەندامی ئیخوان لەناویاندا سەیید قطب دەستگیر دەكرێن و ماوەی 15 ساڵ زیندانی بۆ سەیید دەردەكرێت، هەوڵێكی زۆری ناوخۆیی و دەرەكی درا بۆ ئازادكردنی سەیید لە زیندان، تەنانەت مامۆستا مەلا عوسمان عبدالعزیز محمد بەڕەحمەت بێت، بەناوی زانایانی كوردستانەوە داوای ئازادكردنی سەییدیان كردو، دواتر لە مانگی 5ی 1964ی میلادی بەهۆی نەخۆشییەوە دوای 10 ساڵ زیندانی ئازاد دەكرێت، بەڵام زۆری نەخایاندو دوای 8 مانگ لە ئازادكردنی بۆ جاری دووەم دەستگیر دەكرێتەوە.
لە ماوەی ئەم چەند ساڵەدا لە زیندان "سەیید" كاری لەسەر تەواوكردنی تەفسیرە بەناوبانگەكەی (في ظلال القرآن)و هەروەها كتێبەكانی: (معالم في الطريق و المستقبل لهذا الدين) دەكرد.

* بەرهەم و نووسينەكانی:

سەیید "بەرەحمەت بێت" زياتر لە 20 ساڵ سەرقاڵی نووسین بووە، خاوەنی بەرهەمی ئیسلامی و ئەدەبیات و چیرۆك و زیاتر لە 550 مەقالەی لە گۆڤارو رۆژنامەكاندا نووسیوە، لیستی كتێب و نووسراوەكانی سەیید بەرەحمەت بێت، زیاتر لە 20كتێبی لە بواری فیكرو هزری ئیسلامیدا نووسیوە و خاوەنی زیاتر لە 8 كتێبی ئەدەبیاتەو چەندین شیعری بەناوبانگیشی هەیە كە تا ئێستاش لای خۆشەویستان و لایەنگرانی لێدەدرێتەوە.
لە ڕاستیدا سەیید "بەرەحمەت بێت" وەك هەر مرۆڤێك خاوەنی هەڵەو تێكەوتن و كەم و كوڕی خۆیەتی، ئێمەی شوێنكەوتوی ئەهلی سوننەو جەماعەت هیچ كەس و هیچ لایەنێك بێ هەڵە نازانین، وە سەییدیش "رەحمەتی خوای لێبێت" چاكەو حەسەناتی و خوێن بەخشينى لە پێناو وشەی (لا اله الا الله)، كەم و كوڕییەكانی بۆ پڕ دەكاتەوە بەیارمەتی خودا.
لە گرنگترینی نووسراوەكانی كە "سەیید" فریای پیاچوونەوەو وردبینییان كەوتووە، بریتین لەم بەرهەمانە: (هذا الدين، المستقبل لهذا الدين، الإسلام ومشكلات الحضارة، خصائص التصور الإسلامي ومقوماته، في ظلال القرآن، ومعالم في الطريق).
جێی باسە نووسین و بەرهەمەكانی "سەیید" لەبەر كاریگەرییان.. لە چەندین وڵاتی عەرەبیدا یاساغ كراوە بڵاوبكرێتەوەو بفرۆشرێت.


* لە سێدارەدانی سەییدی زیندان:

"سەیید" دواى (10)دە ساڵ زیندانیکردن و ئەشكەنجەدانی خۆیی و هاورێكانی بەخراپترین شێوازی ئازاردان، لەسەر نووسینی كتێبی (معالم فی الطریق) كە باس لە حاكمییەتی الله تعالی و (لااله الا الله) مەنهەجی ژیانە، لە بەرەبەیانی رۆژی دووشەممە بەرواری (٢٩/٨/١٩٦٦) بە فەرمانی جەمال عبدالناسری دیكتاتۆر لە سێدارە دەدرێت.

ئا: عيرفان ئەحمەد كاكه مەحموود

پڕۆژە بانگەوازییەکانی شێخ احمد کاکە محمود  رحمه الله